logo Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

×
Dîrok Erdnîgari Çand û Huner Wêje Kurdolojî Vîdeo
Armanc Kedkar Têkili Derbarê malperê de Desteya Amadekariyê
Îsmaîl Heqî Şaweys

Nivîskar: Roşan Lezgîn

Îsmaîl Heqî Şaweys, di sala 1894an de li Mûsilê hatiye dinyê. Bavê wî efser bû. Li Silêmanîyê dest bi xwendina seretayî kirîye û li Bexdayê xwendina xwe ya navîn temam kirîye. Dû re, li Stenbolê Herbîye xwendîye û wek mulazimê duwem tevî artêşa Osmanî bûye.

Di şerê Balkanan de li Selanîkê dîl ketîye. Pişt re vegerîyaye Stenbolê û di Şerê Cîhanê yê Yekem de (1914-1918) wek efser di artêşa Osmanî de tevlî şer bûye. Di Sibata 1918an de vegerîyaye Silêmanîyê, ku wê demê di navbera Şêx Mehmûd û Îngîlîzan de şer hebû, Îsmaîl Heqî Şaweys jî di nav berxwedana Kurdan de cihê xwe digre û dibe nûnerê Şêx Mehmûd û bi Îngilîzan re hevdîtinan pêk tîne. Piştî şkestina serhildanê di sala 1919an de di ser Tebrîzê re derbasî Tirkîyê dibe û di 1920an de bi rutbeya yuzbaşîtîyê di nav artêşa Tirkiyê de tevlî şerê Arasê yê bi Ermenan re dibe. Û bi rutbeya bînbaşîtîyê heta sala 1927an li Şerê Rizgarîya Tirkiyê cih digire.

Piştî ku dev ji efseriyê berdide, diçe Iraqê. Ji wir jî diçe Parîsê. Dîsa vedigere Iraqê û di nav artêşa Iraqê de dibe efser lê îngilîz wî bi teşebusa suîkastkirina qiralê Iraqê tawanbar dikin û ji artêşê tê avêtin. Cardin diçe Parîsê. Di çapemenîya Parîsê de derbarê doza kurdayetîyê de meqaleyan belav dike. Dîsa vedigere Iraqê. Çendekê qaymeqamtiya çend navçeyan dike û ji ber faaliyetên kurdayetiyê ji kar tê avêtin. Heta dawîya temenê xwe her tim doza kurdayetiyê dike û gelek caran jî cezaya zindanê lê tê birîn û li zindanên cihê-cihê radizê. Gelek gotarên wî li kovar û rojnameyan belav dibin. Herwiha du kitêbên wî jî çap bûne. Îsmaîl Heqî Şaweys di 12ê Gulana 1976an de çûye ber dilovanîya Xwedê.


ÇAVKANİ

http://kovarabir.com/ismail-heqi-saweyssoresa-qocgiriye/

Nivîsén tékildar

Li ser nivîsê hene têkildarên din

Ronî Stêrk

Ronî Stêrk ji Qoser a Mêrdînê ji Xursê ye. Zaroktiya wî li Edenê derbas dibe. Ji ber sedemên siyasî neçar dimîne û derdikeve havîbûnê (diyasporayê) û li Almanyayê, li bajarê Bremenê bi cih dibe. Li zanîngeha Carl Von Ossietzkie Universität Oldenburgê ew xwendina xwe (Bachelore û Masterê) diqedîne û dibe zanyarê șêwirmendî û perwerdeyê. Di sala 2014an de dibe mamosteyê fermî li Bremenê û di xwendegeha sereke de waneyên (dersên) zimanê kurdî yê dayikê dide zarokên Kurd


Feratê Dengizî

Navê wî di nasnameyê de Mehmet Aydin Alokmen e. Di 30ê Kewçêra 1949an de(Di nasnameyê de 2yê Pûşpera 1950 derbas dibe) li gundê Dengiza ya girêdayî Stewrê ya bi ser Mêrdînê ve ji dayik bûye. Di sala 1971ê de dibe mamosteyê matematîkê û demek dirêj li gelek cîhan mamostetiyê dike. Ji biçûkatiya xwe de têkilî û hezkirina wî li ser Zimanê Kurdî hebû


Medenî Ferho

Medenî Ferho di sala 1947 de li gundê Mizîzexê; piştî têkçûna serhildana Bagokê ku bi malbatî koçberî Rojavayê Kurdistanê dibin û cardin vedigerin ser cih û warên têr gorî, Xwedê ew daye. Dibistana serete, navendî, dibistana mamostayan û lîse li heremên Kurdistanê qedandine. Di dema mamostetiyê de, di nava damezrênerên Sendikaya Mamostayên Tirkiyê (TÖS) de cih girt, rêvebiriya karên rêxistiniyê kir. Di salên 1963-1964an de di rojnameyên herêmê, Amed –Diyarbakirin Sesî(Dengê Diyarbekir) û Mucadele(Tekoşîn) de; li Mêrdinê di rojnameya Mardînîn Sesî(Dengê Mêrdînê), li Midyadê Turan Şehîr de dinîsî. Di salên 1970-1971ê de nivîs û helbestên wî di rojname û kovarên Stembolê wek Cumhuriyet, Demokrat, kovar Varlik de hatin weşandin...