Pira Cendereyê(Genderê)
Pira Cendereyê, li ser Çemê Cendereyê ku ew jî şaxek ji Çemê Gexteyê ye hatiye avakirin. Pir li cihê dolê yê herî teng hatiye çêkirin. Pira Cendereyê li ser kemerekê ye, her aliyiyekî pirê, li ser makezinarekî girs û di devê dolê de hatiye rûniştandin. Berê vê pireyê 7, dirêjiya wê jî 120 metro ye. Gewdeyê pireyê ji 92 keviran pêk tê ku ji van her yek bi giraniya 10 ton in. Kevirên ku di avahiya vê pireyê de hatîye bikaranîn, nêzî pirê ji zinarên mezin hatine birîn. Li gor nivîsa Latînî a li ser kîtabeya Pira Cenderê; tê gotin ku ew pir, Keyê Romayê ê bi navê Septîmûs Sewerûs, piştî zayînê, di navbera salên 193 û 211an de, ji bo bîranîna jin û kurên xwe çêkiriye.
Mehmet Oncu
28 Çirîya Paşî 2022
ZANÎNGEHA NISÊBÎNÊ û DÊRA MAR YAQÛB
Zanîngeha Nisêbînê ku yek ji zanîngehên ewil yê dinyayê ye, li ser kavilên berê hatîye avakirin. Li vê derê bi qasî 800-1000 xwendekarî şevînî perwerde dibû. Digel zimanê Suryanî Grekî jî dihat fêrkirin. Li vê zanîngehê perwerdehîya felsefe, mantiq, edebîyat, geometrî, astronomî, tib û hiqûqê dihat dayîn. Vê demê gelek kitêb ji Grekî li Suryankî hatine wergerandin. Asta bilind a zanîna şaîrê mezin ê Suryanî Mar Efram ku bi 3 milyon risteyên şiîrê navdar bûye û li vê zanîngehê mezin bûye, pîvanek e ji bo perwerdehîya ku li Nisêbînê dihat dayîn.
Koma Berhevkarîyê
20 Hezîran 2024