logo Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

×
Dîrok Erdnîgari Çand û Huner Wêje Kurdolojî Vîdeo
Armanc Kedkar Têkili Derbarê malperê de Desteya Amadekariyê
Deham Ebdulfettah

Nivîskar: Koma Berhevkariyê

Nivîskar û rêzimanzan Deham Ebdulfettah, di sala 1942'yan de li gundê Billê ya bi ser bajarê Amûdê ji dayîk bûye. Xwendina xwe ya seretayî, nawendî û amadeyî li dibistan û xwendegehên bajarê Amûdê û Hisîça qedandiye. Derçûyê Zanîngeha Helebê, Beşa Ziman û Wêjeya Erebî ye. Nêzî 25 salan wekî mamosteyê ziman û wêjeya Erebî kar kiriye. Dûra destê xwe ji karmendiyê kişandiye û xwe daye kar û barên zimanê Kurdî. Di destpêkê de helbest û gotarên xwe bi zimanê Erebî nivîsandine û di rojname û govarên Erebî de belav kirine. Sala 1978'an di encama ezmûneke derûnî de li xwe hay bû û ev pirs ji xwe kir: Kesê ku tovê xwe di zevîya xelkê de biçîne, gelo ji bilî poşmanîyê, wê çi biçine? Wê hingê her tişt di mêjiyê wî de hat guhertin. Berê pênûsa wî jî, di nav pêlvedanên wê ezmûna derûnî de hat guhertin. Nêzî 10 salan bi xwendin, danehev û liberhevxistina ziman û rêzimana Kurdî daket. Di sala 1988'an de dest bi nivîsîna bi zimanê xwe kir û hêj li ser wê rêbazê berdewam e. Li gel xebatên ku weke pirtûk hatine weşandin, li welat û bajarên cuda, li gelek bajarên Kurdistanê, Ewropa, Emerîka û Keneda beşdarî konferansên li ser zimanê Kurdî bûye. Di komxebatên li ser zimanê Kurdî de xebitîye.

 

Berhemên Deham Ebdulfettah yê Çapkirî

- Axaftinek Bi Kurdekî re, wergerandin, bi Erebî, Şam, 1989

- Li Ber Dergehên Laleş, helbest, bi Kurdî û Erebî, Şam, 1990

- Nêrîneke Rexneyî Li Helbestên Kurdî, rexne, Şam, 1992

- Hindek Aloziyên Zimanê Kurdî, lêkolîn, Şam, 1993

- Di Muzîka Helbestên Kurdî De, têbînî û bersiv, bi Erebî, Şam, 1995

- Rênivîsa Zimanê Kurdî, lêkolîn, Kombenda Kawa, Libnan, 1998

- Destana Gilgamêş, werger, Duhok, Spîrêz çapa yekem (2005), bi alfabeya erebî; çapa duyem Amed Enstîtuya Kurdî (2006),

- Nav Di Zimanê Kurdî De, çapa yekem, Spîrêz, Duhok, 2005; çapa duyem, Enstîtuya Kurdî ya Amedê, 2006

- Cînav Di Zimanê Kurdî de, çapa yekem, Spîrêz, Duhok, 2006; çapa duyem, Enstîtuya Kurdî ya Amedê, 2006

- Kar (Lêker) Di Zimanê Kurdî De, Enstîtuya Kurdî ya Amedê, 2011, bi Alfabeya Erebî, Spîrêz, Duhok, 2012

- Yarsan an jî Ehlî Heq, Lîs, Amed, 2017

- Mistek Ji Hêvî û Arîşeyên Zimanê Kurdî (Kurmancî), Lîs, Amed, 2018


ÇAVKANİ

https://www.wardoz.com/niviskar/dehamevdilfetah

https://bianet.org/kurdi/perwerde/211040-deham-ebdulfettah-di-ve-rewse-de-heviya-min-di-standartkirine-de-nine

Nivîsén tékildar

Dilawerê Zengî

Nivîskarê Kurd Dilawerê Zengî piştî şewata Sînemaya Amûdê bi heşt mehan tê ser rûyê dinê. Di sala 1961ê de, li bajarê Amûdê hatîye dinyayê. Ew bixwe ji xelkê Kurdistana Bakur e, ji qeza Şêrwanê, welayeta Sêrtê, gundê Qewmik û ji êl û eşîra Dumila ye. Di dema şerê Dewleta Osmanî û Ûris de û ji ber sedemên ramyarî yên wê demê kalkê wî Mihemedê ‘Emê tevî malbata xwe ji gundê xwe derdikevin û berî didin binya xetê. Bi rê de û li gundekî ji gundên Wêranşehrê Mihemedê ‘Emê dimire. Lawên wî Isma’îlê Mihemedê ‘Emê û birayê xwe Mihemed meşextî binya xetê dibin û li bajarê Amûdê bi cî dibin.


Cewad Merwanî

Hunermendê Kurd Cewad Merwanî, di sala 1964an de li gundê Boşat yê girêdayî herêma Farqînê (Silîva) di nava malbateke hunerhez û kurdperwer de hat dinyê. Cewad xwendina xwe ya destpêk û navendî li xwendingehên bajarê Farqînê bi dawî anîn. Piştre ji bo demeke kurt di Zanîngeha Dîclê de Fakûlteya Perwedeyê ji bo mamostetîyê xwend. Lê ji ber sedemên siyasî û pirsgirêka Kurdî neçar ma ku dev ji xwendinê berde. Ji ber ku ew zû pê hesîya ku bi riya zimanê serdest, siyaseta asîmîlasiyônê yê di Kurdistanê de bêtir wê bê meşandin.


Mele Îsmet / Îsmet Kiliçaslan

Mele Îsmet di sala 1932yan de li Çorsêna li ser Tetwanê hatîye dinê. Navê bavê wî Hacî Evdirehman û navê diya wî jî Meryem e. Seyda sê bira û du xwuçk bûne. Navê hevjîna Seyda Nîmet e. Çar kur û du keçên Seyda û Nîmetê hene. Kur û keçeke Seyda li Ewropa, kurekî wî li Bursayê, du kur û keçeke wî jî li Îzmîrê dijîn. Seyda ji binemala Qilîçîyan e.