logo Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

×
Dîrok Erdnîgari Çand û Huner Wêje Kurdolojî Vîdeo
Armanc Kedkar Têkili Derbarê malperê de Desteya Amadekariyê
Konê Reş

Nivîskar: Konê Reş

Konê Reş; rewşenbîr, nivîskar û helbestvanekî Kurd e. Di malbateke kurdperwer, zimanhez û rewşenbîr de mezin bûye. Ji mêj ve hez ji ziman, folklor û toreya gelê xwe kiriye. Gelek berhem û gotarên wî di kovar û rojnameyên Kurdistanî de hatine weşandin û gelek pirtûkên wî hatine çapkirin. Û bi şêweyekî serketî li her çar perçeyên Kurdistanê hatiye naskirin. 

 

Konê Reş, di sala 1953yan de li gundekî ji gundên pir belav di navbera tixûbên Rojava û bakurî Kurdistanê de, bi navê Doda de hatiye ser rûyê dinyê. Gundê wî di navbera Qamişlo û Amûdê de ye. Navê Konê Reş yê rasteqîn Selmanê Osmanê Abdo ye. Ji encamê kar, xebat û keda di warê kurdewariyê de, bi navê Konê Reş di seranserî Kurdistanê de hatiye naskirin.

 

Li ciyê ku lê hatiye dinyê xwendina xwe ya seretayî temam kiriye‚ paşê li Qamişlo û Hesekê lîse(bakalorya) qedandiye û gelek hewl dane ku xwendina xwe ya bilind bi dawî bîne, lê pê re neçûye serî ta ku di Almanya Rojava re derketiye.

 

Konê Reş, yek ji wan kesên pêşî ye di vê qonaxa nû de li Rojava, piştî Osman Sebrî, Cegerxwîn, Qedrî Can, Tîrêj, Keleş, Rezoyê Osê, Derwêşê Xalib, Deham Ebdulfettah û yên mayî ku bi zimanê Kurdî nivîsandiye. Li her çar parçeyên Kurdistanê û li derveyî welêt berhemên wî hatine weşandin û belavkirin. Hê jî bi kar û barên xwe yê nivîsandina bi zimanê Kurdî berdewam e. Ew hebûna gelê Kurd di hebûna zimanê Kurdî de dibîne.

 

Ew xwediyê kovara “Gurzek Gul” bû, digel hevalê xwe A. Baqî Huseynî ta bi hejmara 10`an, paşê wî bi tena xwe ta ku hejmarên wê gîhane 15`an berpirsiya kovarê kiriye. Ew kovara ku di navbera salên 1989-1992yan de, li Qamişlo, li nav Kurdên Binxetê dihat belavkirin.

 

Konê Reş gelek xelat standine. Ji wan xelatan: Xelata Zêrîn ji Hikumeta Herêma Kurdistanê di sala 1998'an de, bi helkeftina sedsaliya rojnamegeriya Kurdî û di sala 2000'î de jî, bi helkeftina Festîvala Cizîrî li Duhokê, ji aliyê wezîrê rewşenbîrî yê hikumeta herêma Kurdistanê, birêz Felekeddîn Kakeyî ve hatiye xelatkirin. Di sala 2003'an de Konê Reş li Amedê beşdarî di sedsaliya Cegerxwîn de kiriye.

 

Konê Reş ji berî 15 salan ve endamê PENa Kurd e, ya ku şaxeke ji PENa Navnetewî ye. Ji Tebaxa 2006an de, bûye yek ji helbestvanên (Poetas del Mundo/ www.poetasdelmundo.com) û jê re rûpelek, di nav her 8 helbetvanên Kurdistanê de hatiye terxankirin. Di meha Nîsana 2006an, di Festîvala Bedirxan ya sêyemîn de li Hewlêra paytext, beşdarî Festîvala Bedîrxan bûye û xelata festîvalê standiye.

 

Berhemên Konê Reş yên çapbûyî:

1- Serpêhatiyên Mîran (1) Beyrût, 1991

2- Mîr Celadet Bedirxan, bi Erebî, Şam, 1992, bi Kurdî Stokholm, 1997

3- Serhildana Sasonê, 1925-1936, bi zimanê Erebî, Şam, 1995

4- Komela Xoybûn û Bûyerên Rojane yên Şoreşa Araratê, bi zimanê Erebî, Erbîl, 2000

5- Osman Sebrî, 1905-1993, Şam, 1997

6- Dîroka Qamişlo, lêkolîn-bi zimanê Erebî, Stenbol, 2003, Heleb, 2004 û Silêmaniyê, 2006, Şam, 2012

7- Welato!, helbest, Beyrût, 1998

8- Dergehê Jîn û Evînê, helbest, Beyrût, 2001

9- Cûdî Çiyayê Miradan, helbest, wergerandina Hejar Îbrahîm, Şam, 2004

10- Dara Çinarê, helbest, wergerandina Îmad Elhesen, Şam, 2006

11- Şîhîna Şevbuhêrkên Dîl, helbest, Ji weşanên Yekîtiya Nivîskarên Kurd tayê Duhokê, 2010

12- Sîpan û Jîn, helbestên zarokan-I, Beyrût, 1993

13- Şagirtê Bedirxan im, helbestên zarokan: II, Beyrût, 1996

14- Helbestên zarokan, Amed (Diyarbekir), 2013

15- Dîroka Rojanamegeriya Kurdî li Sûriyê û Libnanê: 1932-2012, lêkolîn, Duhok, 2013

16- Bajarê Cizîra Botan û Hunera Mîr Bedirxan, Weşanxaneya Azad, Stenbol, 2013

17- Malbata Bedirxaniyan (Geşta Têkoşîn û Janan), bi Erebî, Qamişlo, 2016

18- Kurdên Êzidî li Sûriyê, Qamişlo, 2017

19- Ji Geşt û Serdanên Min, Qamişlo 2017

20- Osman Sebrî 1905-1993: Jînenîgarî û Çend Nivîs û Helbestên Nû, Qamişlo, 2017

21- Gurzek Êş, helbest, wergerandina zimanê Erebî Xalis Musewir, Qamişlo, 2017

22- Dr. Nûredîn Zaza; (Kurdê Nejbîrkirinê), Weşanxaneya Sîtav, 2019

23- Beriya Mêrdînê; (Romana Heyamên Derbasbûyî), roman, Weşanên Sîtav, Wan 2019

24- Qamişlo-Pol, helbest û pexşan, Qamişlo, 2020


ÇAVKANİ

https://kone-res.niviskar.org/jinenigari.html

http://www.welateme.net/kurdi/modules.php?name=News&file=article&sid=4956#.YXWpxRpBxPY

Nivîsén tékildar

Îsmaîl Heqî Şaweys

Îsmaîl Heqî Şaweys li Mûsilê di sala 1894an de hatîye dinyayê, di 12 Gulana 1976an de çûye ser dilovanîya xwe. Bavê wî efser bû. Li Silêmanîyê dest bi xwendina sereta kirîye û li Bexdadê temam kirîye. Dû re, li Îstanbulê Herbîye xwendiye û wek milazimê duyem tevî artêşa Usmanîyan bûye. Di şerê Balqanan de li Selanîkê dîl ketîye. Pişt re, vegerîyaye Îstanbulê û di Cenga Cîhanê ya Yekem de (1914-1918) wek efser di artêşa Usmanîyan de şer kirîye. Di Sibata 1918an de vegerîyaye Silêmanîyê ku wê demê di navbera Şêx Mehmûd û Îngîlîzan de şer hebû. Îsmaîl Heqî Şaweys di nav berxwedana Kurdan de cihê xwe digre û dibe nûnerê Şêx Mehmûd û bi Îngilîzan re hevdîtinan dike...


Mela Ehmedê Palo

Mela Ehmedê Palo di sala 1920an de li gundê Palo, Sêraçurê hatîye dinyayê. (Dewleta Tirkan di çarçoveya polîtîkaya îlhaqkirina Kurdistanê û tirkkirina Kurdan de navê Sêraçurê bi Tirkî kirîye “Güllüce”.) Di roja 9ê Gulana 1991ê de li rojavayê Kurdistanê, li gundê Qamişlo, Cirnikê çûye rehmetê. Li gundê nêzîkî wê, li goristana Mehmeqîya defin bûye...


Roşan Lezgîn

Roşan Lezgîn di sala 1964an de li gundê Dingilhewa ya bi ser Licê-Diyarbekir hatîye dinyayê. Tenê çar sal dibistan xwendîye. Lê paşê ji derve dibistana navîn, lîse û unîversîte xwendîye û ji beşa Ziman û Edebîyata Tirkî tehsîla lisansê temam kirîye. Di sala 1991ê de, di demên qedexe de, dest bi nivîsandina Kurdî kirîye lê ji sala 1996an vir de berdewam dinivîse. Nivîsên wî li gelek kovar û rojnameyan bi Kurdî (Zazakî û Kurmancî) û Tirkî weşîyane. Heta niha, 19 kitêbên ku wî bi xwe nivîsîne, 22 jî kitêbên ku wî wergerandine weşîyane...