logo Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

×
Dîrok Erdnîgari Çand û Huner Wêje Kurdolojî Vîdeo
Armanc Kedkar Têkili Derbarê malperê de Desteya Amadekariyê
Mehmet Oncu

Nivîskar: Mehmet Oncu

 

Mehmet Oncu, di sala 1961’an de li Taxa Xarxarê ya Semsûrê, ji dayik bûye. Dibistana seretayî û ya navîn li Semsûrê xwendiye û ji Zanîngeha Anadoluyê, ji Beşa Kargêriyê mezûn bûye. Folklornas, lêkolîner, helbestkar û wêjevan, di sala 1983 de, li bajarê Semsûrê (Adiyaman) di wezareta perwerdeyê de, weke mehmûr dest bi kar kirîye. Mehmet Oncu ji 1983’an vir de, li ser folklora Kurdî (Bi taybetî li ser Kurmancî) xebat kiriye û bi navê “Hemo Pêşeng” gelek berhem, nivîs û helbestên wî di kovar, rojname û malperan de hatine weşandin. Gotar û nivîsarên wî yên li ser folklora Kurdî jî nemaze di kovarên wekî Zend, Rewşen, Nûbihar, Govend, Çirûsk, Jiyana Rewşen, Kovara W, Tîroj û Dilopê de weşiyane. Mehmet Oncu û hevalên xwe ên weke Mehmet Akar, Welat Dilken, Zekî Akdax, Şêxo Fîlîk û hîn gelekên din li Semsûrê rojnameyek bi navê “Semsûr” derxistin. Rojnameya ku bi Kurdî û Tirkî weşan dikir de, demekê jî di quncikê xwe yê bi navê “Kenêrk” de li ser folklor û zargotina Kurdan nivîsî. Nivîskar hima di her mijarê de berhemên cûrbecûr nivîsandine. Niviskarê ku di sala 2017 de ji Wezareta Çand û Geştiyariyê malnîşînbûyî,  zewicî, bavê du keç û kurekî ye.

 

Berhemên ku hatine çapkirin:

1.        Çîrokên Kurdan-I, (Zargotin), Weşanên Doz, 2006

2.        Çîrokên Kurdan-II, (Zargotin), Weşanên Doz, 2007

3.        Gotinên Pêşiyan, (Ferheng), Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, 2009

4.        Mêhrîmah, (Helbest),Weşanên J&J, 2011

5.        Ezîze, (Helbest), Weşanên J&J, 2011

6.        Eware, (Helbest), Weşanên J&J, 2011

7.        Yeklo Duklo Dumbazê, (Zargotin), Weşanên J&J, 2013

8.        Dengbêj û Dengbêjî, (Gotar) Antolojiya Dengbêjan, Şaredariya Mezin a Amedê, 2013

9.        Meyîr, Çanda Pêjingeha Herêma Amedê, (Folklor), Şaredariya Bajarê Mezin a Amedê, 2013

10.    Cemîle, Çanda Pêjingeha Herêma Semsûrê (Folklor), Weqfa Danasîna Adiyamanê, 2014

11.    Çîrokên Efsaneyî yên Kurdan, (Zargotin), Weşanên Nûbihar, 2014

12.    101 Biwêj 101 Çîrok, (Zargotin), Avesta, 2015

13.    Ferhenga Biwêjan, (Ferheng)- Weşanên Sîtav, 2016

14.    Çarîne (Ji Kaniya Dil), (Helbest), Weşanên Sîtav, 2016

15.    Ji Deftera Kurdekî, (Aforîzma), Weşanên Sîtav, 2016

16.    Şihîna Hespên Azad, (Roman), Weşanên Sîtav, 2017

17.    Tiştanokên Kurdî, (Zargotin), Weşanên Dara, 2017

18.    101 Gotinên Pêşiyan 101 Çîrok, (Zargotin), Nûbihar, 2018

19.    Serhatî û Serboriyên Kurdan, (Zargotin), Weşanên Sîtav, 2019

20.    Guldesteyek Ji Pêkenokên Gelêrî, (Zargotin), Weşanên Sîtav, 2019 

21.    Kulîlk û Şikevlatû (Fablên Kurdî), (Zargotin), Weşanên Sîtav, 2019

22.    Ferhenga Devoka Herêma Semsûrê, (Ferheng), Weşanên Sîtav, 2019

23.    Di Gotinên Pêşiyan de Jin, (Zargotin), Weşanên Sîtav, 2020

24.    Baba Îshaq, (Roman) ,Weşanên Sîtav, 2020

25.    Gotinên Pêşiyan (Senîfandin - Şirove - Ferheng), (Zargoyin), Weşanên Sîtav, 2020 (Berhem ji 4 bergan pêkhatiye)

26.    Eski Kürt Tarihi, (Werger), Weşanên Sîtav, 2020

 

 


ÇAVKANİ

 

 

Nivîsén tékildar

Îsmaîl Heqî Şaweys

Îsmaîl Heqî Şaweys li Mûsilê di sala 1894an de hatîye dinyayê, di 12 Gulana 1976an de çûye ser dilovanîya xwe. Bavê wî efser bû. Li Silêmanîyê dest bi xwendina sereta kirîye û li Bexdadê temam kirîye. Dû re, li Îstanbulê Herbîye xwendiye û wek milazimê duyem tevî artêşa Usmanîyan bûye. Di şerê Balqanan de li Selanîkê dîl ketîye. Pişt re, vegerîyaye Îstanbulê û di Cenga Cîhanê ya Yekem de (1914-1918) wek efser di artêşa Usmanîyan de şer kirîye. Di Sibata 1918an de vegerîyaye Silêmanîyê ku wê demê di navbera Şêx Mehmûd û Îngîlîzan de şer hebû. Îsmaîl Heqî Şaweys di nav berxwedana Kurdan de cihê xwe digre û dibe nûnerê Şêx Mehmûd û bi Îngilîzan re hevdîtinan dike...


Mela Ehmedê Palo

Mela Ehmedê Palo di sala 1920an de li gundê Palo, Sêraçurê hatîye dinyayê. (Dewleta Tirkan di çarçoveya polîtîkaya îlhaqkirina Kurdistanê û tirkkirina Kurdan de navê Sêraçurê bi Tirkî kirîye “Güllüce”.) Di roja 9ê Gulana 1991ê de li rojavayê Kurdistanê, li gundê Qamişlo, Cirnikê çûye rehmetê. Li gundê nêzîkî wê, li goristana Mehmeqîya defin bûye...


Roşan Lezgîn

Roşan Lezgîn di sala 1964an de li gundê Dingilhewa ya bi ser Licê-Diyarbekir hatîye dinyayê. Tenê çar sal dibistan xwendîye. Lê paşê ji derve dibistana navîn, lîse û unîversîte xwendîye û ji beşa Ziman û Edebîyata Tirkî tehsîla lisansê temam kirîye. Di sala 1991ê de, di demên qedexe de, dest bi nivîsandina Kurdî kirîye lê ji sala 1996an vir de berdewam dinivîse. Nivîsên wî li gelek kovar û rojnameyan bi Kurdî (Zazakî û Kurmancî) û Tirkî weşîyane. Heta niha, 19 kitêbên ku wî bi xwe nivîsîne, 22 jî kitêbên ku wî wergerandine weşîyane...