logo Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

×
Dîrok Erdnîgari Çand û Huner Wêje Kurdolojî Vîdeo
Armanc Kedkar Têkili Derbarê malperê de Desteya Amadekariyê
Medenî Ferho

Nivîskar: Medenî Ferho

Medenî Ferho di sala 1947 de li gundê Mizîzexê; piştî têkçûna serhildana Bagokê ku bi malbatî koçberî Rojavayê Kurdistanê dibin û cardin vedigerin ser cih û warên têr gorî, Xwedê ew daye. Dibistana serete, navendî, dibistana mamostayan û lîse li heremên Kurdistanê qedandine. Di dema mamostetiyê de, di nava damezrênerên Sendikaya Mamostayên Tirkiyê (TÖS) de cih girt, rêvebiriya karên rêxistiniyê kir. Di salên 1963-1964an de di rojnameyên herêmê, Amed –Diyarbakirin Sesî(Dengê Diyarbekir) û Mucadele(Tekoşîn) de;  li Mêrdinê di rojnameya Mardînîn Sesî(Dengê Mêrdînê), li Midyadê Turan Şehîr de dinîsî. Di salên 1970-1971ê de nivîs û helbestên wî di rojname û kovarên Stembolê wek Cumhuriyet, Demokrat, kovar Varlik de hatin weşandin.

 

Di heft sal mamostetiyê de, heşt caran  hate sirgunkirin. Di sala 1970yî di zindana cunteya eskerî de li Amedê hate girtin. Di 1972an de ji mamostetiyê hate avêtin. Di sala 1973an de li Stembolê, di rojnameya Cumhuriyetê de dest bi rojnamevaniyê kir. Di sala  1973an de pirtûkên wî Kaytan Osman û Topragin Turkusu  hatin weşandin. Di heman salê de, li Stembolê, xelata heypeyvinê ji Komela Arîkarî û Desteka Gundên Tirkiyê stand. Di nava damezrandina Sendîkeya Nivîskarên Tirkiyê de TYS de cih girt. Bi rojnamevantiyê re dest bi xwendina Zanîngeha Aborî kir û Weşanxaneya ABeCe damezrand. Di darbeya eskerî ya 12ê Îlona 1980î de hate girtin, şeş sal û nîvan girtî ma. Di sala 1992an de mecburî reva derveyî welat bû. Li Belçîka bi cih bû. Di sala 1995an de di MED TV de cardin dest bi rojnamevaniyê kir. Nûnertiya Azadiya Welat ya Belçîka kir. Rojnamevaniya xwe li Belçîka di Radyoya Dengê Kurdistanê de didomîne. Gelek berhemên wî hene; weke roman, helbest, çîrok, destan, werger û hwd.

Nivîsén tékildar

Seyîd Mihemedê Şemzînî

Seyîd Mihemed, kurê Seyîd Abdulqadirê Şemzînî ye û sala 1879an li gundê Nehrî ya Şemzînanê ji dayik bûye. Ji ber tevgera sala 1880yî ya Şêx Ûbeydulayê Şemzînî, malbat bi giştî ji alîyê desthilatdarîya Osmanî ve hatine nefîkirin ji bo bajarê Hîcazê. Salên ciwanî û xortanîya wî li cî û warên bîyanî yên nefîkirinê derbas bûne. Perwerdeyîya xwe ya sereke di medreseyên terîqeta Neqşebendîyê de temam kirîye...


Ahmed Cemîlê Dîyarbekirî

Ahmed Cemîl, di sala 1872yan de li bajarê Diyarbekir ji dayik bûye û lawê Hecî Îsmaîl Neşat Efendî ye. Ew, “Xwendina xwe ya seretayî û Ruşdîyeya Eskerî li bajarê Dîyarbekirê xelas dike û paşê xwendina xwe di Mekteba Eşîretan de didomîne. Ji wê şûn ve jî, ji bo temamkirina xwendina xwe, neqlê Mekteba Mulkîyeya Şehane dibe, li wê derê du sal di sinifa taybet de dixwîne û di sala 1897an de bi dereceya “herî baş” dîploma xwe digre.”...


Mehmed Kemaledîn Efendî yê Xarpêtî

Kemaledîn Xarpêtî, ji maleke ulema û mudderîsê namdar ê bajarê Xarpêtê ye. “Kemaledîn Efendî yê Xarpêtî, di 21ê Kanûna 1867an de li mehela Axa ya Xarpêtê (Elezîzê) ji dayik bûye. Navê bavê wî Ebdulhemîd bû û yê dayika wî jî Mumîne Xanim bû. Kemaledîn Xarpêtî, torinê Hecî Omer Naîm Efendî yê mudderîs, mutesawif û hafizê navdar ê Xarpêtê bû...