Baba Îshaq (Serhildêrê Raperîna Babayiyan):Baba Îshaq, serwerê serhildana “Babayiyan”e ku ew serhildan bi navê wî jî tê zanîne. Di derbarê jiyana wî de agahiyên pir tunene lê belê hin kes ji bo Baba Îshaqê ku Kurdekî Semsatî ye de dibêjin; “ew kesk ji binemala Keyên Komageneyê ye.” Serhildana Baba Îshaq di sala 1240 an de, li derdora Şarî Semsat, li dijberê rêveberiya Dewleta Selçûkiyan destpêkir, hêzên Baba Îshaq 12 caran hêzên Dewleta Selçûkiyan têk birin lê raperîn dei heman salê de li deşta Malyayê têk çû. Baba Îshaq ew serhildan bi şêwra hevalên xwe ên wek Hacî Bektaşî Welî, birayê wî Menteş, Baba Rlyas û hîn gelekên din bi rêve dibir...

Girê Mirazan(Xirabreşk) Girê Mirazan ango Xirabreşk, cihekî şûnwarnasî ye ku dîroka wê digihêje heta berî 12 hezar salan. Ev cih 15 km dûrî bajarê Rihayê ye. Ew dikeve bakur rojhilatê bajêr û di heman demê de li bakurê Deşta Heranê ye. Ev cih di sala 1994an de ji hêla arkeologê Alman Klaus Schmid ve hatiye keşifkirin û kolandinên bi rêk û pêk jî di sala 1995an de destpê kiriye. Piştî ku Klaus Schmid di sala 2014an de jiyana xwe ji dest da, çend salan kolandin hatin rawestandin, lê ji demêkê û vir de ye ew cardi têne domandin...

Danasîna pertûka Zaxo Kurtiyek li ser çapa dûyemîn ya pertûka "Zaxo; Al-Mazî Wel Hazir (Mejûya Zaxo Di Kevin û Nû Da)”: Nivîskar:Seîd Rezvanî Dem û cihê çapkirinê:2014, Duhok

Navê Pirtûkê: Dîroka Navdarên Kurd Nivîskar: Baba Merdûxê Rûhanî Wergera ji Farisî: M. Reşîd Irgat & İsmet Kılıçarslan

Arsemiya (Havîngeha Binemala Keyên Komagene): Ew şarî antîk, di nav tîxûbên parêzgeha Adiyemanê de, li ser girê himber Keleha Gexteya Kevn cih digire. Şarî Antîk ji hêla binemala keyên Komageneye ve weke havîngeh hatiye avakirin, hin dema ji wir rêveberiya welêt meşandine. Ji ber ku avaker û damezirînerê vî şarî keyê Komageneyê yê bi navê Samos bûye, navê xwe daye vî şarî. Navê vî şarî havînî, li ser lat û kîtabeyan, bi zarê Grêkî bi şêwaza “Arsemiya” hatiye nivisîn ku ew nav di zarê Kurdî de tê wateya “warê Semê”.